maandag 17 juni 2013

Lekke band kost in Belgie meer dan in Nederland

Vandaag (17-06-2013) kon je op alle krantensites hetzelfde artikel lezen waarin staat dat fietsers in Belgie 30% meer lekke band hebben op in Nederland. Identiek hetzelfde artikel zelfs, want het is gewoon copy-paste van een belga bericht.
Overal met dezelfde titel: "Vlaamse fietsers 30 procent meer kans op platte band dan Nederlanders". Die quote zie je dan ook weer meteen opduiken in andere artikels. Die 30% is in enkele uren blijkbaar een algemeen aanvaard cijfer geworden. Maar waarop is het gebaseerd?

In de krantenartikels staat dat er "gekeken werd naar de eerste honderd pechgevallen die fietsers de afgelopen maand hadden". Dat lijkt me niet echt meteen een gigantische steekproef, en waarschijnlijk ook niet echt random. Het gaat, neem ik aan, gewoon om de eerste 100 mensen die zijn aangesloten bij de VAB fietsbijstand, en die vorige maand daarvan gebruik gemaakt hebben.
Op de site van VAB zelf vinden we (enkele uren later) het onderzoeksdossier. En inderdaad, het gaat om de eerste 100 mensen die VAB gebeld hebben met fietspech. Daarvan heeft 72% (je kan dus ook gewoon zeggen 72 mensen ;-) een lekke band. In Nederland is dat slechts 55%. Waarop die 55% gebaseerd is staat er niet bij. Hebben ze een apart onderzoek gedaan in Nederland? Hebben ze naar hun collega's van ANWB gebeld om uitleg? Geen idee. Maar als je die 30% (31% op de site van VAB) als cruciaal cijfer naar voor wil schuiven, dan mag je toch verwachten dat die 55% slaat op een gelijkaardig onderzoek.

Laten we er van uit gaan dat dat allemaal mooi in orde is en dat we hier echt een verschil van 30% merken tussen Vlaanderen (of is het Belgie?) en Nederland. Dan betekent dat helemaal nog niet dat Belgen vaker een lekke band hebben. Misschien moet je het gewoon omdraaien, en hebben de Nederlanders gewoon veel vaker pech met hun ketting en versnellingen, want het gaat hier om percentages, niet om aantallen per persoon of per gereden kilometer of zo.
Misschien ligt het gewoon aan het feit dat de ANWB al een jaar langer fietsbijstand aanbiedt dan de VAB. Of misschien zijn Nederlanders behendiger in het zelf repareren van een lekke band, en moeten ze daarom de fietsbijstand niet meteen bellen. Of misschien is het omdat je bij VAB enkel kan bellen als je meer dan 1km van huis bent, en die restrictie er bij ANWB op het eerste zicht niet is. En zo kan ik nog wel een tiental mogelijke oorzaken bedenken die een rol zouden kunnen spelen in dit geobserveerde verschil.
Maar volgens de 'studie' ligt het duidelijk aan de slechte fietsinfrastructuur hier in Belgie. Op zich is het natuurlijk positief dat hiermee aandacht wordt gevraagd voor betere fietspaden en betere voorzieningen, maar ik heb de indruk dat VAB vooral meer aandacht wil vragen voor hun onlangs gelanceerde 'fietsbijstand'. Een persbericht als dit is veel goedkoper dan echte reclameruimte, en heeft een veel grotere impact.

Laten we zelf dan ook eens een klein onderzoekje doen, naar het verschil tussen Belgie en Nederland. Op het eerste zich lijkt de VAB fietsbijstand heel sterk op de ANWB Fietshulp. Ongeveer dezelfde voorwaarden en dezelfde mogelijkheden, alleen kost dat bij ons €99 per gezin per jaar en is dat in Nederland een heel pak goedkoper. Misschien zouden de krantenartikels daar ook eens aandacht aan mogen geven.
(Ik dacht eerst dat je bij ANWB een gezinsabonnement had voor €30.4 en dat het verschil dus 300% zou zijn, maar dat klopt niet. Al blijft het verschil nog steeds heel groot)




zondag 16 juni 2013

Vegan challenge: Kaassaus


Niet simpel, natuurlijk.
En met zo'n kritisch publiek is het eigenlijk onmogelijk om echt te slagen.
- "papa, wat eten we?"
- "pasta, en broccolli, en euhm ....  experimentele saus"
Dat had ik misschien niet zo mogen zeggen, natuurlijk. De kritiekdrempel werd direct aangepast.

Het is zeker nog voor verbetering vatbaar, maar ik vond het resultaat zelf eigenlijk heeel geslaagd.

Basismengeling

  • handvol cashewnoten, enkele uren geweekt (*)
  • 1 lepel straffe mosterd
  • 1 lepel tahin 
  • 1 lepel miso 
  • 1 schepje marmite  (ik wou eigenlijk gistvlokken erover strooien, maar die waren op, dus heb ik er maar wat marmite in gemengd)
  • 1 eetlepel johannesbroodpitmeel  (om het wat dikker te maken)
Dat allemaal, met een halve liter water in de blender tot alles mooi glad gemengd is. Dit levert een heel lekker sausje op, dat je eigenlijk evengoed zo, als dipsaus, kan gebruiken.

Kaassaus

  • Een beetje olie (of margarine) verwarmen in een kom, en er wat bloem in stooien. Goed roeren om een roux te maken.
  • Daar giet je de basismengeling in.
  • een eetlepel arrowroot mengen in een kop water
  • Als het geheel kookt, giet je er de arrowroot bij, dat maakt het geheel nog wat dikker. Echt kleverige draden zoals bij echte kaassaus lukt nog niet, maar het kwam wel al goed in de buurt.
  • Nog effe laten koken, eens proeven, peper en zout bijvoegen. (echt voldoende zout, bij echte kaas doen ze dat ook)
 


In een ovenschoten leg ik eerst een laag pasta, daarbovenop gestoomde broccoli, en daarover giet ik de saus. Daarop wat gistvlokken (jawel, ik had er wel nog gevonden, maar niet voldoende) en dat enkele minuten onder de grill.

De kinderjury was heel streng, en was nogal kritisch (volgens sommigen smaakte het vooral naar champignonsaus). Er is nog wat werk aan om echt te kunnen concurreren met echte kaassaus, maar het kwam al aardig in de buurt.







donderdag 20 december 2012

't is toverij (part 2)

In een krantje las ik dat er op de kerstmarkt in Leuven een 'stoofvleesbattle' zou worden gehouden. Vanwege mijn vorige ervaringen met stoofvleeswedstrijden voelde ik me een beetje verplicht om me in te schrijven.

Het concept is hier blijkbaar wat anders dan vorig jaar in Gent. Kandidaten moeten op voorhand hun recept insturen, en op basis daarvan wordt een selectie gemaakt en 4 mensen mogen dan ter plaatse hun stoverij te maken.
Als ik mijn recept moet indienen, tja, dan kan ik geen stiekem-vegetarische stoverij maken. De enige kans om geselecteerd te worden is net door uit te pakken met het succesvolle avontuur van vorig jaar.

Ik krijg een telefoontje van Kris Peeters. Nee, niet de minister-president, ook niet de andere Kris Peeters, maar dus nog een andere met de vraag hoeveel tijd ik zou nodig hebben om mijn stoverij klaar te maken. "Dat betekent nog niet dat je geselecteerd bent, he. We zijn nu een selectie aan het maken".
Maar het klinkt wel al hoopgevend, natuurlijk.
Een half uurtje later weer telefoon. Yes! Ik mag meedoen.
Het eerste wat ik doe de volgende dag is naar het chinees winkeltje gaan kijken of ze wel voldoende sojabrokken in voorraad hebben, want anders moet ik afbellen. Ik koop 2 pakken 'Vegan Clay Pot Mutton' (de sojabrokken die ik de vorige keer had gebruikt) en ook 1 pak 'Veg. Stewed Mutton'. Dat ziet er wat hetzelfde uit, maar is blijkbaar niet vegan. Er zit melkeiwit in en lijkt me minder zoet, maar ik wil het wel eens uitproberen.
De dag voor de wedstrijd, ben ik eigenlijk wel wat zenuwachtig. Ik heb geen geheim te verbergen deze keer, maar ze hebben me wel geselecteerd zodat ik moet laten zien dat het mogelijk is om stoverij te maken waarvan je amper proeft dat er geen vlees in zit. Da's eigenlijk ook wel spannend.
Ik beslis om toch eerst nog een try-out te doen. Ik ben alleen thuis met de kinderen, en er staan sowieso al frietjes op het menu, dus dat past er wel bij. Voor de try-out maak ik 2 potjes.
Een met Veg. Stewed Mutton, boterraapje en enkele corne de gatte patatjes.
Het andere met de Vegan Clay Pot Mutton en kastanjes en donkere chocola.
Allebei met sjalotjes, blauwe chimay, en een boterham met mosterd (bio-time).
Ik laat via facebook weten dat geinteresseerden altijd nog mogen langs komen om te proeven en feedback te geven. Blijkbaar valt de tweede versie iets beter in de smaak dan de eerste, al zat er iets te veel chocolade in.
Voor de wedstrijd zelf heb ik assistentie gevraagd aan Tinne Cockx. Het lijkt me toch relevant om iemand mee te hebben die af en toe vlees eet en die weet hoe stoverij hoort te zijn. Daardoor voel ik me toch wat zekerder bij de beslissingen die moeten genomen worden.
Voor we vertrekken overlopen we nog wat we allemaal moeten meenemen (jaja,  boterraapjes, dat ziet er iets interessant uit. En een tak verse laurier ;-)
We worden verwacht in de grote tent op de kerstmarkt, in de VIP ruimte, op de eerste verdieping. (Que? een tent met een eerste verdieping? maar inderdaad.)
De andere kandidaten (Laura Brams, Steven Arend en Kolet Janssen) zijn ook net aangekomen, we beginnen alles uit te pakken en klaar te zetten en babbelen wat met de organisatoren en de jury.
Het was al snel duidelijk dat ik met mijn vegetarische stoverij geen schijn van kans heb om als winnaar gekozen te worden. En da's eigenlijk maar normaal ook. De jury staat heel kritisch tegenover de vegetarische stoverij, maar wel voldoende benieuwd om het een kans te geven.
De jury

Het zou ook wel kunnen dat ze zoveel vegetarische kandidaten hadden dat ze zich wel verplicht voelden om er minstens 1 te laten mee doen. (wat de slaagkansen voor de andere meteen van 25% verhoogde naar 33%)

We hebben meer dan 2 uur om alles klaar te maken, terwijl Roel Vanderstukken constant onnozele vragen komt stellen. Voor stoverij met echt vlees is dat misschien wat nipt, of zelfs te weinig, maar voor mij is dat ruim voldoende.
Bij de wedstrijd in Gent moest de stoverij op voorhand klaargemaakt worden en ter plaatse enkel opgewarmd. Dat maakt het veel gemakkelijker, maar levert minder show op.


Hoe heb ik het dan gemaakt:

  • Boter in de pot
  • sjalotjes, in grote stukken, maar wel in de lengte doorgesneden.
  • 2 pakken Clay pot mutton (van 600g) erbij.
  • 2 boterraapjes in kleine 'frietjes' gesneden.
  • 250 gr kastanjes in stukken gesneden (uit een pot, natuurlijk. colruyt )
  • alles effe laten bakken. Mag een beetje aanbakken, da's lekker, en geeft extra kleur.
  • 3 flesjes blauwe chimay erop gieten
  • bouquet garni van verse thijm, laurier en platte peterselie erbij (waaw, dat ziet er wel echt uit, zo met een koordje en al)
  • peper en nootmuskaat
  • geen zout, maar wel wat sojasaus (dat kleurt het nog wat donkerder)  
  • boterhammen met veel mosterd er boven op leggen.
  • een tijdje laten pruttelen, af en toe een roeren, bouquet eruit halen.
  • helemaal op het einde, als het vuur al af stond, heb ik er nog de chocola bij gedaan, ongeveer 50g hele donkere cote d'or.(blijkbaar niet naar de zin van Kwinten)
  • en een scheut azijn  (frambozenazijn) 


Als alles klaar is moeten we één voor één een bordje naar de jury brengen.
Zo op het eerste zicht (tja, ik ga er jammer genoeg niet van proeven) zijn de 4 stoofvleesvarianten heel verschillend, maar de stoverij van Kolet is volgens de jury de beste. Proficiat!
De jury was blijkbaar wel  bijzonder verrast door mijn vegetarische versie. Yes! Missie geslaagd!

Ook verschillende aanwezigen vonden het bijzonder lekker, hoewel het voor sommige vegetariers echt te vleesachtig was.


Het was heel tof om mee te doen, en ik ben blij met de vele positieve reacties, maar nu is het genoeg geweest. Zoiets doe ik niet meer, hoor. Ik kan geen namaak-stoverij meer zien!

maandag 9 april 2012

Distance - Why it is ethical to eat meat.

This is my entry for the contest at http://www.nytimes.com/2012/03/25/magazine/tell-us-why-its-ethical-to-eat-meat-a-contest.html

Distance

As much as we'd like to define objective, strict moral guidelines to judge our actions and decisions, we must admit that the subjective, emotional distance between ourselves and the other determines our feelings and behavior. If somebody close to us -whatever that means- is suffering, in pain, dying … we show compassion, and try to help where we can. However, we feel much less sorry for someone more distant, and sometimes even indifferent to people we don't know at all.

Distance is a highly subjective emotional measurement which can vary widely between people or contexts, but it is a key determinant in our ethical behavior. It might seem heartless, but we can't empathize with the whole world. People are suffering and dying all the time without really affecting our feelings.
Some other factors have an influence on empathy as well. When, for example, suffering is clearly unfair, or it occurs in a sudden or exceptional way, it can touch us much more than we might expect based on mere subjective distance.
Along this notion of distance, we cross different ethical boundaries. It's immoral not to help a person in need, but that's only really the case when we have some relationship with the other person. More distant people, have somehow less moral appeal, which influences our behavior towards them. We become less forgiving, insensitive, sometimes even exploiting or mistreating.
As the distance to the other person, animal, living creature, thing … increases, we cross more moral borders. In some cultural and historical context it is normal, ethically right, to treat certain others -humans as well as animals- as slaves (i.e. they have no rights, no autonomy).
At a certain distance it even becomes justified to decide about the life and death of the other. For most of us, luckily, this boundary lies way outside of mankind. But it exists nevertheless. Every vegetarian has been asked: 'you do kill mosquito's, don't you?' (some do, others don’t).
One step further we cross the boundary where it becomes accepted to kill in order to eat. Cannibalism seems worse than just murder, but in some weird twist, people often have less moral objections to eating animals than killing them, even though the first one pretty much implies the second.
The most common view in our current western society is that this boundary lies somewhere between in the different kinds of animals. Some might think it’s fine to eat whatever animal, but we mostly draw the line behind apes and pets like dogs and cats. Other species like horses and dolphins are also mainly off-limits. Pigs, cows, chicken, fish,… however, are somehow more distant from us than the subjective ‘kill to eat’ boundary.

As we’ve seen that other factors besides the emotional distance also influence our moral decisions, lots of people morally oppose to the routinely killing of severely abused animals in factory farms, when confronted with these situations.
But the chickens in my backyard (especially the useless, non egg-producing rooster), the few dozen pigs, sheep, or cows from a local small-scale farmer, are the ones that really confront us with the question whether it’s right, from an ethical point of view, to eat them.

Sure it is!

zaterdag 3 maart 2012

Pizza zonder melk

Dagen zonder vlees is een tof idee. Succesvol ook, blijkbaar.
Maar als je sowieso al geen vlees eet, hoe steun je dat dan? Idem voor donderdag veggiedag.

Je kan dan bv proberen geen melk en melkproducten te eten. Ik weet het, voor sommige mensen lijkt dit compleet absurd, extreem, idioot ....

Maar het geeft mij het gevoel een gelijkaardige inspanning te leveren als wat ik aan sommige andere mensen vraag om af en toe eens vlees weg te laten.
En ja, da's soms moeilijk, merk ik dan. Maar ook interessant. Lukt het ook als je aan de kinderen beloofd hebt om pizza te maken? (nee, lukt niet, want ik heb ook van de andere, kaasvolle pizza's gegeten)

Pizza is natuurlijk een serieuze uitdaging. Je kan heel gemakkelijk vegan pizza maken door er gewoon geen kaas op te doen. Natuurlijk kan dat ook lekker zijn, voor een echte pizza moet je het yummie/umami gevoel van kaas toch op een of andere manier compenseren.

Ik wou niet echt een fake cheese in de bioplanet kopen of zo, da's ook ok, maar dat wou ik liever niet doen.
Effe zoeken op google en je vindt de meest uiteenlopende ideeen. De meeste recepten zijn gebaseerd op gemalen noten, of gistvlokken. Eigenlijk wou ik dat wel proberen, maar ik vond het mes niet om met de mixer noten (cashew? amandel?) te mixen.

http://jennshaggy.blogspot.com/2009/04/home-made-vegan-mozzarella-that-melts.html
vond ik intrigerend. vooral het feit dat het smelt!!
dus heb ik iets gemaakt op basis van dat recept. (grappig eigenlijk dat ik alles al in huis had)

Mijn versie:
Silken tofu en 1 pakje rijst-room (of andere vegan cream dingen)
mixen met wat look poeder, voldoende zout (kaas is zout, dus daarop niet besparen) en een scheutje azijn.
Koken, met een pakje agar agar (altijd moeilijk om de hoeveelheden te weten, maar 1 pakje was in dit geval ok)
Als dat effe gekookt heeft, in een kommetje in de frigo laten afkoelen/opstijven.


En dat was het eigenlijk. Vegan mozzarella!

Nee, rauw smaakt het niet echt naar mozzarella, maar wel lekker, eigenlijk.

Dan gewoon pizza maken, met wat je maar wil, vegan mozzarella erbij, eventueel ook nog wat gistvlokken erover strooien (jaja, ik weet het, dat klinkt helemaal niet lekker. Gistvlokken ??? maar geeft wel een lekkere afwerking aan de pizza).



Ongelofelijk! het werkt!
Het smelt zoals echte kaas, ziet er hetzelfde uit, en het is zelfs lekker! ;-)


maandag 10 oktober 2011

't is toverij

Een tijdje terug staat op de FB-page van Eva een link naar een stoverijwedstrijd met de suggestie dat het wel leuk zou zijn als er ook een vegetarische variant zou meedoen. Hmmm, leuk idee, maar voelde me niet direct aangesproken.

In een vietnamees/chinees/whatever winkeltje waar ik soms wat curry en dergelijke koop zie ik dat ze nu een heleboel vegetarische producten hebben. Niet echt de dingen waar ik naar op zoek ben maar ik vind dat wel positief. Wij zitten maar te discussieren over het feit of vegetarische producten op vlees moeten lijken of net niet. In China doen ze daar blijkbaar minder moeilijk over. 'Vegan whole chicken', 'vegan lamb', 'vegan scampi', 'vegan crab' .....  liggen allemaal lekker contradictorisch te wezen in dezelfde diepviezer.
Ik neem toch een zak 'vegan clay pot mutton' mee om eens uit te proberen.
Hmm misschien toch eens stoverij proberen te maken.
De inhoud bestaat blijkbaar uit: soja evezels (sic), suiker, zout, canola-olie, paddenstoelen en natuurlijke specerijen. Het feit dat ze net bij de specerijen vermelden dat ze 'natuurlijk' zijn doet een beetje twijfelen aan de herkomst van de soja 'evezels' en de paddenstoelen, maar soit.

De sojabrokken lijken perfect bruikbaar om stoverij mee te maken. Niet te bleek, niet te klein, voldoende vezelachtig. Nu ja, wie ben ik om dat te beoordelen? Ik weet helemaal niet hoe stoofvlees smaakt. Ik kan me niet herinneren dat ik ooit stoofvlees gegeten heb. Misschien wel, misschien ook niet.

Misschien moet ik toch meedoen met de wedstrijd? De reactie van de mensen die van het eerste experiment geproefd hebben, bleken toch echt positief. Dus, ja! We doen mee.
Als ik nu voor mezelf stoverij zou maken, zou ik eerder seitan gebruiken of zo, maar dan is het ook meteen duidelijk dat het geen echt vlees is.


Beste,

Viavia hoorde ik van jullie stoverijwedstrijd.


Klein probleempje:  "wie maakt de beste stoverij van Gent".

Maak ik dan wel nog kans? Ik woon helemaal niet in Gent, maar in Leuven!

Niet helemaal het klassieke recept voor stoverij, een beetje minder van dit, een beetje meer van dat....

Wat oosterse ingredienten uit een obscuur Vietnamees winkeltje, (Vietnam is nog oostelijker dan Leuven ;-)   maken het helemaal af.
Ik heb het eergisteren nog klaargemaakt en echt, het was toverij!


Enkele dagen later krijg ik bevestiging dat ik ook effectief mag meedoen.

Tof! spannend! maar ook moeilijk, natuurlijk. Vanaf welk moment vertel ik dat er geen vlees inzit?  Kan ik het uberhaupt wel maken om dat aan niemand te vertellen? Gaan ze daar mee kunnen lachen? Wat als iedereen direct proeft dat het sojabrokken zijn, en ik me daar compleet belachelijk maak? Wat als ik zou winnen? Nee, eigenlijk heb ik daar nooit echt rekening mee gehouden, maar het zou wel eens rampzalig kunnen uitdraaien.


2 pakken 'vegan clay pot mutton' gekocht, enkele flessen blauwe chimay, mosterd,...
Enkele dagen voor de wedstrijd probeer ik het recept nog eens uit, met de goede raad en tips die ik van alle kanten gekregen heb.
(mosterd van DeLaan, peperkoek vs brood, chimay, westmalle, rodenbach, bospaddenstoelen, azijn ...)
Enkele vleeseters die van de try-out geproefd hebben zijn gematigd positief. Iedereen vindt het wel lekker, maar helemaal hetzelfde is het toch niet. De textuur van de sojabrokken is toch nog anders dan die van vlees. 
Anderzijds zijn er zoveel varianten op stoverij, hard - zacht, dik - dun, vast - vloeibaar...
De vegetariers zijn minder enthousiast over de smaak. Ikzelf ook, eigenlijk. De kinderen proeven ervan, en vinden het niet slecht, maar ze vinden het maar iets raars. Er blijft dan ook redelijk veel over in de pot.

De avond voor de wedstrijd maak ik de definitieve versie.


Wat zit er allemaal in:
  • ajuin
  • sjalotten
  • de sojabrokken
  • water
  • chimay blauw
  • thijm
  • laurier
  • peper
  • koriander (grof gemalen bolletjes)
  • gember 
  • ketjap  (poging om het toch een beetje donkerder te maken)
  • boterham met veel mosterd
  • een beetje azijn
De koriander en gember maken het iets meer oosters, en maskeren zo nog een beetje meer het 'vlees'.

Sofie gaat met de kinderen naar een brunch bij vrienden, dus vertrek ik helemaal alleen, de kom stoverij goed ingepakt, met de trein naar Gent.
Aangekomen aan het STAM, zie ik dat er al een heleboel mensen met potten stoverij bezig zijn. Voor de ingang staan 15 inductiekookelementen klaar op een rij tafeltjes. Ik krijg nummer 11 toegewezen.


Heel veel verschillende mensen onder de deelnemers, op het eerste zicht ook heel veel verschillende stoverijvarianten. Heel wat minder variatie in kookpotten. Meer dan de helft, schat ik, gebruikte een geemailleerde gietijzeren pot.
Toch wat zenuwachtig. Hoe lang ga ik dat kunnen volhouden? Moet ik mijn geheim misschien toch aan iemand verklappen? Het is ook echt niet gemakkelijk als iedereen daar staat te praten over zijn stoverij en ingredienten en dergelijke. Ik probeer wat op de vlakte te blijven. Nee, ik ga het zo lang mogelijk volhouden, minstens tot na de juryronde.

Om half 1 begin ik de stoverij op te warmen. De jury komt om 1u. proeven. Enkele mensen komen al eens ruiken, en knikken goedkeurend ;-)

Iets voor 1 uur (de burgemeester had al honger of zo) wil de jury er aan beginnen. Luc De Vos, Daniël Termont en Danny Vandeputte (uitbater van STAM-cafe) gaan willekeurig langs alle tafeltjes, proeven van de stoverij, praten wat met de koks, en maken notities.
Luc De Vos is de eerste die bij mij langskomt. Proeft, vraagt wat uitleg over de ingredienten. Ik draai wat rond de pot (pun intended ;-) over blauwe chimay en mosterd, en over kruiden. Jaja, gember en koriander, maakt het wat experimenteel. "Hmmm, wel lekker, maar wel heeeel kruidig he", en schrijft iets op over gember. Yes, nummer 1 overleefd!

Daarna komt Lenny Vandeputte. Hmm, dat gaat moeilijker zijn. Die mens moet dat recept een jaar lang klaarmaken, dus die gaat echt wel alle details willen horen.
Hij proeft er wat van, trekt een verrast gezicht. Proeft nog eens, en nog wat. En blijft me vragend aankijken. Ik probeer nog wat over Chimay en zo te praten, maar terwijl hij nog een extra brok proeft, wordt het wel duidelijk wat zijn vraag is. Ik geef het dan ook heel eerlijk toe: sojabrokken.
"Echt??"
Hij neemt nog een hapje en knikt goedkeurend.
"Wel, als dit vegetarische stoverij is: proficiat", en ook "nee, ik verwacht niet dat de anderen het gaan proeven, ze gaan het vlees misschien wat raar vinden, maar ze gaan het niet doorhebben"
Yes!!!

Dan nog Daniel Termont.
Ik was de laatste kandidaat waar hij nog moest proeven, en de andere juryleden stonden hem al op te wachten, dus veel tijd heeft hij er niet aan besteed. Eens geroken, eens geproefd, en weer een beetje babbelen over Chimay en kruiden.
"inderdaad, wel lekker, maar een beetje speciaal he".
Yes!


Daarna mag de rest van het publiek ook rondkomen om te proeven. Ik blijf gewoon dezelfde tactiek volgen. Aan de mensen die er expliciet naar vragen zeg ik dat het sojabrokken zijn ipv vlees. Een enkeling proeft het zelf direct.
Sommigen hebben het al horen vertellen en komen nog eens proeven. Maar globaal gezien is iedereen heel positief over de smaak.
En positief verwonderd over de sojabrokken.

De winnaar van de wedstrijd was mijn buurman Paul. Meer uitleg kwam er niet van de jury. Enkel de winnaar werd bekendgemaakt.
Dus, nee, niet gewonnen, maar zeker geslaagd!

Er was nog een andere deelnemer die vegetarische stoverij gemaakt had, op basis van seitan, en met worteltjes en zo. Maar dat was heel duidelijk iets anders. Hier was dan ook duidelijk op voorhand gezegd dat het om een vegetarische variant ging.
Nice, zo kon ik toch ook eens bij iemand anders gaan proeven. Helemaal anders, maar ook lekker.


Zo. Experiment meer dan gelukt.


't is toverij!


Geert Van Damme







dinsdag 14 september 2010

Creativiteit & wiskunde

Durf zelf te denken

Geloof niet te snel wat je op school leerde. Er zijn vele wegen die leiden naar de juiste oplossing, maar de weg die je aangeleerd kreeg is niet altijd en voor iedereen de beste. Soms is het zelfs gewoon een slechte methode.
Durf kritisch te denken en platgetreden paden te verlaten, en je komt mooie dingen tegen. Maar dan moet je wel durven.

Er zijn zo van die dingen die we amper in vraag stellen, gewoon omdat we het in het verleden honderden keren op een bepaalde manier gedaan hebben.
In de lagere school leren we hoe we getallen moeten optellen en aftrekken (en vermenigvuldigen en delen ...). Als het kleine getallen zijn, dan word je verondersteld om dat van buiten te leren. Als het grotere getallen zijn, leer je de technieken om het correct op te lossen.
Of nee, we leren 'een' techniek om het op te lossen. Namelijk die techniek die in de wiskundetraditie (en wiskundeboeken) doorgegeven wordt. Eigenlijk bestaan er tientallen technieken om eenzelfde oefening op te lossen, en welke de beste techniek is, hangt af van de concrete opgave en van je eigen persoonlijkheid,  kennis en ervaring.
Maar nee, in de les rekenen wordt de enig zaligmakende techniek uitgelegd, en worden er punten afgetrokken als je alternatieve wegen bewandelt.

Maar blijkbaar is de methode die we allemaal aangeleerd kregen, en waarop we honderden oefeningen gemaakt hebben, helemaal niet zo uniek en bovendien zelfs helemaal niet de beste oplossing.
De meest pragmatische keuze is waarschijnlijk: gebruik een rekenmachientje. Maar ook zonder beroep op 'deus ex (reken)machina' oplossingen zijn er verbeteringen mogelijk.

Voorbeeldje:
We hebben allemaal geleerd hoe je 2 getallen van elkaar kan aftrekken. Onder elkaar schrijven, en digit per digit afwerken, beginnend bij de eenheden. En als dat niet zomaar kan, moet je 'lenen' en schrappen en er getallen bijschrijven. Het resultaat is meestal, hopelijk samen met een correcte oplossing, één grote knoeiboel. De opgave zelf wordt door het vele schrappen en herschrijven soms helemaal onleesbaar.

Guess what? In feite moet je helemaal niet beginnen bij de eenheden. Met identiek dezelfde technieken (onder elkaar schrijven, 'lenen' ...) kan je ook alternatieve strategieen gebruiken om dezelfde vragen op te lossen.



Eigenlijk is deze left-to-right methode heel gelijkend op de klassieke manier van werken. We schrijven de getallen onder elkaar, en werken digit per digit. Als het in een bepaalde kolom niet mogelijk is om de getallen van elkaar af te trekken, dan gaan we 'een tiental lenen' in de kolom links. De enige 2 verschillen zijn:
  • we werken van links naar rechts.
  • we lenen geen tiental uit de opgave, maar wel uit de 'voorlopige uitkomst', de tussenoplossing.

Het verschil tussen de 2 methodes lijkt op het eerste zicht miniem. Puur wiskundig zijn ze equivalent, maar vanuit educatief-didactisch standpunt helemaal niet.

Werkrichting left-to-right
  •  Het left-to-right principe komt overeen met de leesrichting die we aangeleerd hebben. Is dat relevant? geen idee, onderzoek zou dat kunnen uitwijzen, maar het lijkt me sowieso interessant als dat wat gelijk loopt. 
  • Left-to-right lijkt in contrast met hoe we andere rekenoefeningen oplossen, maar dat is maar schijn. Hier komen we later nog op terug.
  • Left-to-right komt wel overeen met hoe we dergelijke oefeningen intuitief, of via estimate methodes oplossen. Een courante, intuitieve techniek om een moeilijke opgave op te lossen is om eerst een heel ruwe schatting te maken en die steeds meer te verfijnen, tot je de gewenste nauwkeurigheid bereikt hebt. De belangrijkste dingen komen eerst, de details later, als die eventueel nodig blijken. In ons voorbeeld (427.348 - 273.856) zou die schatting als volgt evolueren:
    • 4xx.xxx - 2xx.xxx  is  ongeveer 200.000
    • aangezien de tweede kolom negatief is  (2 - 7) wordt het iets minder: 1xx.xxx
    • bijna 50.000  minder ... : 15x.xxx
    • Enzovoort tot we voldoende nauwkeurigheid bereikt hebben. Dit hoeft helemaal niet helemaal uitgewerkt worden tot aan de eenheden.  Die zijn het minst relevant.
    • Het is veel relevanter om te weten dat de oplossing 153.xxx is dan xxx.492
Die vergelijking vinden we helemaal niet terug in de klassieke manier van werken.

Werkrichting top-to-bottom
  • In de klassieke techniek wordt voor elke kolom zowel onderaan als bovenaan verdergewerkt. De tussenoplossing komt onderaan, het 'lenen' gebeurt bovenaan. Dat lijkt geen groot probleem (na enkele duizenden oefeningen) als je met een oefening bezig bent, maar achteraf blijkt het niet altijd zo evident om de volgorde van bewerkingen zomaar te kunnen reconstrueren.  Voor sommige kinderen is die extra complexiteit om zowel naar boven als naar onder verder te werken extra moeilijk. 
  • In de nieuwe methode wordt enkel naar onder toe gewerkt, waardoor de flow ook achteraf eenvoudiger terug te reconstrueren is.

Orde en netheid ;-)

  • Dit lijkt een heel relatief issue, zeker als het van mij komt, maar eigenlijk is het heel cruciaal. We hebben het hier over een techniek die wordt aangeleerd en gebruikt in het 3de - 4de - 5de leerjaar. (Daarna wordt dat toch met een rekenmachientje opgelost.) In zo'n geval is een methode die inherent properder, overzichtelijker en minder verwarrend is, altijd beter.
  • In de klassieke methode wordt er geschrapt in de opgave en worden er op de meest onmogelijke plaatsen extra cijfertjes bijgeschreven. Vaak is, na het oplossen van de rekensom, de originele opgave nog amper leesbaar. In sommige gevallen overlappen de correcties (het schrappen en schrijven) zelfs de oefeningen die er net boven staan, waardoor elk overzicht verdwijnt.
  • In de nieuwe methode wordt er enkel geschrapt en gecorrigeerd in de tussenoplossing. Da's net waar een tussenoplossing voor dient. Zowel de originele opgave, de oplossing, als de oefeningen errond, blijven leesbaar.

Optellen en vermenigvuldigen

  • Left-to-right is wel relevant bij het lezen, maar de andere rekenoefeningen worden ook aangeleerd right-to-left. Is dit dan toch een pluspunt voor de klassieke methode?
  • Voor optellen lijkt het evident dat een even simpele left-to-right methode bestaat, voor vermenigvuldigen moet ik nog effe kijken wat er mogelijk is.
  • Maar !!!!!!  bij de klassieke manier om 2 getallen te delen (staartdeling) wordt er wel left-to-right gewerkt! Blijkbaar is de klassieke manier op zich al helemaal niet consistent. Misschien is het wel best om voor alles een consistente left-to-right manier aan te leren.
  • to be continued ....

Out of the box

Het belangrijkste wat ik met deze alternatieve techniek wil aantonen is dat er meerdere oplossingen mogelijk zijn. Sommigen blijven misschien liever bij de klassieke techniek, ofwel uit traditie, ofwel omdat die voor hen echt beter uit komt. Ik heb de alternatieve techniek ontdekt uit dialectische koppigheid. Pure reactantie. Maar het resultaat blijkt meer dan de moeite waard.

Alternatief?
Ik heb deze techniek echt zelf ontdekt (inderdaad, uit koppigheid) maar ik ben er zeker van dat dit al lang bestaat.
Online vond ik verschillende alternatieven, maar die zijn toch niet helemaal hetzelfde als wat ik hier beschreef. bv.



Maar, als deze oplossing inderdaad al langer bestaat, waarom wordt die dan niet als standaard methode aangeleerd ? Waarom wordt de klassieke manier dan nog steeds gebruikt en aangeleerd?

Is het dan toch 'traditie'?

Geert Van Damme